COVID-19 (Corona virus) Mart 2020 itibarı ile Türkiye’ye de geldi. Hastalık özellikle hipertansiyonu, diyabeti, koroner arter hastalığı ve kanser hastalığı olan 60 yaş üzerindeki hastalarda ölümcül seyreden zatürre ve organ yetmezliklerine neden olabilmektedir. Hastalığın hızla yayılması nedeni ile multipl skleroz (MS) gibi immün sistemi baskılayan ilaçlar kullanan hastalarda endişeler oluşmaya başladı. Henüz bu virüsün MS hastaları üzerindeki etkisi hakkında bilimsel veriler netlik kazanmamış olsa da şu aşamada aşağıdaki öneriler bulunulmaktadır:
Halen MS tanısı nedeni ile Copaxone, Avonex, Betaferon, Rebif, Tecfidera, Aubagio, Fingya, Vintor, Judexa, Findel, Finimod, Fingomes, Fondos, Gilomid, Tysabri, Cellcept ve İmuran tedavileri alıyorsanız tedavinize devam etmeniz önerilmektedir. Bu ilaçlar içinde fingolimod etken maddeli tedavilerin lenfosit sayısını düşürmesi nedeni ile lenfosit sayılarının daha yakın takipleri uygun olacaktır. Buna karşın, glatiramer asetat ve interferon içeren ilaçların bağışıklık sistemini baskılayıcı etkisi bulunmaması nedeni ile güvenli tedaviler olduğu bilinmelidir.
Lenfosit sayılarını belirgin şekilde düşüren Ocrevus, Mabthera, Redditux, Endoksan, Cladribin ve Lemtrada alan hastaların tedavilerini salgının seyri netleşene kadar bir-iki ay kadar geciktirmeleri uygun olabilir. Bu tedavileri alan hastaların durumları ile ilgili olarak hekimleri ile görüşmeleri uygun olacaktır.
Atak döneminde olan hastalara uygulanan damardan kortizon (Prednol) tedavisinin 3-5 gün gibi bir süre ile sınırlandırılması tercih edilmelidir.
Bağışıklık sistemini baskılayıcı tedaviler kullanan hastaların COVID-19 enfeksiyonu açısından Sağlık Bakanlığımız tarafından yapılan uyarılara dikkat etmeleri, mümkün olduğunca evlerinden dışarı çıkmamaları, diğer kişilerle bir metreden daha yakın temasta bulunmamaları, ellerini sık ve uygun şekilde sabun ya da dezenfektan ile yıkamaları, ev ziyareti yapmamaları ve ziyaretçi kabul etmemeleri, insanların toplu olarak olduğu yerlerde bulunmamaları ve mümkün olduğu kadar toplu taşıma araçlarını kullanmamaları önerilmektedir. Virüs ile enfekte kişilerin sağlık merkezlerinde yoğunlaşma olasılığı nedeni ile MS hastalarının çok gerekmedikçe hastaneye gitmemeleri uygun olacaktır.
COVID-19 hastalığının halen etkin bir tedavi veya aşısı bulunmamaktadır. Bu nedenle gıda takviyesi ve bağışıklık sistemini güçlendirdiği iddiası ile pazarlanmaya çalışılan ürünlere itibar edilmemelidir.
17.3.2020
İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK DİĞER YAZILAR
MS hastalarına sokağa çıkma yasağı hakkında bilgilendirme
MS ve NMO hastaları için COVID-19 aşısı hakkında bilgilendirme