Huzursuz bacaklar sendromu (HBS) nedir?
Huzursuz bacaklar sendromu (HBS) hareketsizlik veya uyku durumunda kol veya bacaklarda ortaya çıkan ve çoğu zaman uyuşma, karıncalanma, yanma veya ağrı şeklinde tarifi zor bir hareket ettirme hissinin ortaya çıktığı bir hastalıktır. Hareket ettirilen uzuvda şikayet edilen his kısa süreli de olsa azalır veya ortadan kalkar. Hastalık kalıcı bir nörolojik özürlülük yaratmasa da, hastaların yaşam kalitesini önemli şekilde düşürebilmektedir.
Huzursuz bacaklar sendromunun (HBS) sıklığı nedir?
Hastaların hepsinin bir hekime başvurmaması nedeni ile hastalığın tam olarak sıklığı bilinmese de toplumda %15 sıklığına kadar çıkan oranlarda karşılaşıldığını gösteren çalışmalar mevcuttur. Bu sıklığı belirleyen önemli faktörlerden biri de ırktır. Örneğin hastalık Asya’lılarda daha nadirken, beyaz ırkta daha sık olarak izlenir.
Huzursuz bacaklar sendromunun (HBS) kaç tipi vardır?
HBS’nin primer (Birincil) ve sekonder (İkincil) olmak üzere iki tipi vardır. Primer HBS hastalarında HBS’ye neden olan başka bir hastalık bulunmamaktadır. Sekonder HBS hastalarında ise HBS aslında bir hastalık değil, bir belirtidir. Gerçekte altta yatan başka bir hastalık HBS belirtilerini ortaya çıkarmaktadır.
Hastalığın şiddeti yaş ile birlikte değişir mi?
HBS’nin sadece şiddeti değil, aynı zamanda sıklığı da yaş ile artmaktadır. Buna karşın, hastaneye başvuran hastaların çoğu orta yaşlarında hastalardır. Hastalığın çocukluk çağında ortaya çıkması ise nadirdir.
Huzursuz bacaklar sendromu (HBS) genetik bir hastalık mıdır?
HBS’nin nedeni halen tam olarak bilinmemektedir. Ancak yapılan çalışmalarda primer HBS hastalarının yarısından daha fazlasının ailesinde başka HBS hastalarının da olduğu izlenmektedir. Bu da bazı ailelerde HBS’ye karşı genetik bir yatkınlık olduğunu düşündürmektedir.
Depresyon ilaçları huzursuz bacak sendromu yapar mı?
Depresyon ilaçları içinde seratonin geri alımını azaltarak etki eden ilaçlar HBS belirtileri ortaya çıkarabilir veya HBS hastalarında belirtilerin şiddetlenmesini sağlayabilir.
Huzursuz bacaklar sendromu (HBS) başka bir hastalığın habercisi olabilir mi?
HBS tek başına olabileceği gibi, başka hastalıkların bir belirtisi olarak da ortaya çıkabilir. Bu duruma sekonder HBS adı verilir. Bu hastalıklar içinde demir eksikliği, kronik böbrek yetmezliği ve polinöropati sayılabilir. HBS ayrıca gebelik gibi fizyolojik süreçlerde de ortaya çıkabilmektedir.
Huzursuz bacaklar sendromu (HBS) nasıl tedavi edilir?
HBS’de ilaç tedavisinden önce uygulanması gereken bazı tedbirler vardır. Bunlar yaşam şekli değişikliği, HBS’yi ortaya çıkaran ilaçların kesilmesi, kafein tüketiminin azaltılması ve demir eksikliğinin tedavi edilmesidir. Bu önlemler hastaların yakınmalarını kontrol almada yeterli etkiyi oluşturmaz ise ilaç tedavisi uygulanabilir.
Bu ilaç tedavileri arasında dopamin reseptörü üzerinden etki gösteren ve Parkinson hastalığının tedavisinde de kullanılan ilaçlar vardır. Bu grupta en sık olarak kullanılan ilaçlar ropinirol, pramipeksol ve levodopadır. Ancak Parkinson tedavisinde kullanılan bu ilaçların HBS hastalarında uzun dönemde yakınma şiddetini arttırdığını (Augmentasyon) gösteren yayınlar bulunmaktadır. Bu nedenle anti-parkinson tedavilerden önce antiepileptikler ile tedaviye başlanması daha uygun olabilir. Bu tedaviler de gabapentin, pregabalin ve klonazepam isimli ilaçlardır. Ancak klonazepam tedavisinin uzun süre kullanımında bağımlılık riskinin olduğu unutulmamalıdır.